Kolorektal Kanser Farkındalık Ayı: İlçe Sağlık Müdürü Dr. M. Esat Coşan’dan Önemli Açıklamalar
Haber Merkezi
Mart ayı, Kolorektal (Kalın Bağırsak) Kanseri Farkındalık Ayı olarak anılıyor ve bu kapsamda, İlçe Sağlık Müdürü Dr. M. Esat Coşan, bu kanser türünün önemine dikkat çekti. Dr. Coşan, kalın bağırsak kanserinin erken teşhisi, önlenmesi ve tedavisi hakkında bilgilendirici açıklamalarda bulundu.
Dr. Coşan, her yıl dünya genelinde ve Türkiye’de yaygın olarak görülen kolorektal kanserin, hem erkeklerde hem de kadınlarda 3. sırada yer aldığını belirtti. Bu kanser türünün, erken teşhis edildiğinde büyük ölçüde tedavi edilebilir olduğunu vurgulayarak, tarama programlarının uygulanmasının hastalığın görülme sıklığı ve ölüm oranını azalttığını ifade etti.
Ülkemizde 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkeklerin, gaitada gizli kan testi yardımıyla her 2 yılda bir ücretsiz olarak taramadan geçmeleri gerektiğini, bu testin pozitif çıkması durumunda ise ileri tetkikler için sağlık kuruluşlarına yönlendirilmesi gerektiğini belirtti. Ayrıca, 10 yılda bir kolonoskopi yapılmasının önerildiğini aktardı.
Kalın bağırsak kanseri belirtileri arasında bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, rektal kanama, karın ağrısı, kilo kaybı, kansızlık ve ağrılı dışkılama gibi durumlar yer aldığını anlatan Dr. Coşan, belirtilerin silik olması nedeniyle tarama programlarının büyük önem taşıdığını vurguladı.
Kolorektal kanser tedavisinde, hastalığın evresine göre çeşitli yöntemlerin uygulandığını, erken evrelerde ise cerrahi girişimin temel tedavi yöntemi olduğunu belirtti. Ayrıca, kolorektal kanserden korunma stratejileri olarak sağlıklı kiloda olmak, kırmızı ve işlenmiş et tüketimini sınırlandırmak, posa yönünden zengin beslenmek ve düzenli fiziksel aktivite yapmak gibi yaşam tarzı önerilerinde bulundu.
Dr. Coşan, bu farkındalık ayının, kolorektal kanserle ilgili düzenli araştırma ve eğitimler için bir araya gelme zamanı olduğunu, erken teşhisin hayat kurtarabileceğini vurgulayarak, toplumu sağlık konusunda bilinçlendirmeyi amaçladıklarını ifade etti.
Mart ayı, kalın bağırsak kanserine yönelik, önleme, erken teşhis ve tedavi seçeneklerini vurgulayarak, düzenli farkındalık faaliyetlerinin önemini ifade etmenin, erken teşhisle kurtarılan hayatların gayreti içinde sürekli araştırma ve eğitim için bir araya gelmenin zamanıdır.
Kalın bağırsak kanserleri dünyada ve ülkemizde yaygın görülen kanser türleri arasında yer almaktadır
Türkiye Birleşik Veri Tabanına göre, ülkemizde bu kanser türleri hem erkeklerde hem de kadınlarda 3. sırada yer almaktadır. Erkeklerde görülme sıklığı yüz binde 25,5 kadınlarda ise 15,0 dır. Bir yılda yaklaşık 20 bin kişi kalın bağırsak kanseri tanısı almaktadır. Kalın bağırsak kanseri evreleri incelendiğinde vakaların %20,9’unun uzak evrede olduğu görülmektedir.
Erken evrede teşhis edildiğinde büyük ölçüde tedavi edilebilir bir hastalık olan kalın bağırsak kanserlerinde tarama programlarının uygulanması ile söz konusu hastalığın görülme sıklığı ve ölüm oranı üzerinde çok olumlu kazanımlar sağlandığı yapılan birçok çalışma ile ortaya konmuştur.
Ülkemizde Kalın Bağırsak Kanseri Taraması Ulusal Standartları belirlenerek uygulamaya konulmuştur. 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkek nüfusa Toplum Sağlığı Merkezlerine (TSM) bağlı olarak faaliyet göstermekte olan; Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezleri (ASM)’nde Gaitada Gizli Kan kiti yardımıyla hızlı, pratik ve güvenilir bir şekilde 2 yılda bir ücretsiz olarak tarama yapılmaktadır. Tarama kapsamında bu yaş grubundaki kişilere ayrıca 10 yılda bir kolonoskopiyapılması önerilmektedir. Tarama sonucundaGaitada Gizli Kan Testi (GGKT) pozitif olan kişiler ileri tetkik amacıyla ikinci/üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına yönlendirilmektedir.
Kalın Bağırsak Kanseri Belirtileri
Kalın bağırsak kanseri, tümörün bulunduğu bağırsak bölgesine göre farklı belirtiler gösterebilir fakat hiçbir belirti vermeden de oluşabilir. Belirti göstermesi durumunda bulunduğu bölgeye göre farklı şikayetlere sebep olur. Belirtilerin silik olması, sinsi ilerleyişi sebebiyle tarama programları özellikle önem arz eder.
Tüm görülebilecek belirtiler genel olarak şunlardır:
- Bağırsak alışkanlıklarında ishal-kabızlık gibi değişikliklerin meydana gelmesi ve bu değişikliklerin birkaç günden uzun sürmesi
- Bağırsakta tam boşalmama hissi
- Parlak ya da koyu kırmızı kanla karakterize rektal kanama
- Dışkının koyu kahverengi veya siyah görünmesine neden olabilecek kanın varlığı
- Karında şişkinlik, kramp tarzında ağrı veya gaz şikâyeti
- Bilinen bir neden olmaksızın kilo kaybı
- Kansızlık (Anemi),halsizlik, yorgunluk
- Ağrılı dışkılama
- Kitle
Kalın Bağırsak Kanseri Tanısı
Diğer bazı kanserlerde olduğu gibi Kalın bağırsak kanserleri de genellikle iyice büyüyene kadar belirti vermezler. Bu sebeple amaç, daha belirti vermezken tümörü ortaya koymak olmalıdır. Belirtiler gelişmeden önce bir kişinin kanser için taranması, poliplerin ve kanserin erken tanınmasında yardımcı olur. Poliplerin erkenden tanınıp çıkartılması kolorektal kanser gelişimini önleyebilir. Erken tanı konulduğunda kolorektal kanserin tedavisi de daha etkin olabilmektedir. Bu nedenle, genel olarak 50 yaş üstü kişilerde taramaya başlanmalı, kolorektal kanser için artmış riski olan kişilerde ise tarama programına daha erken yaşlarda başlanmalıdır.
Dışkıda gizli kan saptanıp kolonoskopi yapılan kişilerde henüz kanserleşmemiş polip halindeki tümörler tespit edilerek kanser gelişmesi önlenebildiği gibi kanser gelişmiş olan olgularda da erken teşhis ile yaşam süresi ve kalitesi artmaktadır.
Kalın Bağırsak Kanseri Tedavisi
Erken evre Kalın bağırsak kanserinin temel tedavisi cerrahi girişimdir. Kalın bağırsak kanseri tedavisinde "kolektomi" adı verilen cerrahi işlem uygulanır. Kolektomi, kalın bağırsağın bir kısmının ameliyatla çıkarılması anlamına gelmektedir. Tümör içeren bağırsak bölümü ve bu bölüme komşu lenf bezleri bu işlemde çıkarılmaktadır.
Kalın bağırsak kanserinin tedavisinde hastalığın evresine göre kemoterapi, Radyoterapi hedefe yönelik ilaçlar ve immunoterapi seçenekleri mevcuttur.
Kalın Bağırsak KanserindenKorunma Stratejileri
Kalın bağırsak kanserini önlemek için atılması gereken en önemli adımlardan biri tarama programı olmakla birlikte, aşağıdaki sağlıklı yaşam davranışlarını uygulamak da diğer birçok kanserden olduğu gibi kolorektal kanserlerden korunmada önemlidir:
- Sağlıklı kiloda olmak ve bunu sürdürmek
- Kırmızı ve işlenmiş et tüketimini sınırlandırmak ve daha fazla taze sebze, meyve ve tam tahıl ürünütüketmek.
- Posa içeriği yüksek besinlerin tüketimini artırmak. (Posa içeriği en yüksek besinler sırasıyla; kuru baklagiller, tahıllar ve sebze-meyvelerdir.)
- Günde 30-60 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite yapmak (tempolu yürüyüş, bisiklete binmek gibi)
- Sigara ve alkol kullanmamak.
